Pedagogika jako nauka stosowana zajmuje się relacjami pomiędzy jednostkami, grupami społecznymi czy wzajemnymi interakcjami tych podmiotów społecznych oraz ich oddziaływaniami zachodzącymi w ich przebiegu. Wśród kluczowych fenomenów i wpływów społecznych podlegających badaniu i deskrypcji w jej ramach wymienić możemy np. socjalizację, wychowanie, edukację, kształcenie, opiekę czy całe spektrum działań pomocowych skierowanych ku jednostce lub grupie  w celu wspomagania ich w realizacji zadań życiowych i rozwojowych (np. poradnictwo, interwencja kryzysowa, terapia  pedagogiczna, pomoc socjalna, coaching itd.).

O pomocy myślimy z reguły jako o działalności adresowanej do osób bezradnych (A), wymagających wsparcia w różnych obszarach swojego aktualnego i potencjalnego funkcjonowania, takiego, które gwarantuje im doświadczanie przynajmniej standardowych form uczestnictwa społecznego i chroni je przed zmarginalizowaniem, społecznym wykluczeniem i destrukcją swojej egzystencji . O pomocy myślimy również w kategoriach działania ratunkowego, w sytuacji gwałtownych a nie zawinionych zdarzeń w których jednostka własnymi siłami i środkami nie może zabezpieczyć swojej aktualnej i perspektywicznej egzystencji. Trzeba także podkreślić, że można wskazywać na jej cele profilaktyczno-promocyjne służące potęgowaniu potencjału witalnego i kompetencyjnego jednostki (B).

A) Działalność adresowana do osób bezradnych i doświadczających sytuacji trudnej  nabiera szczególnego znaczenia wobec specyfiki przemian cywilizacyjnych ostatnich dekad, o istotnych konsekwencjach ekonomicznych i kulturowych m.in. dla społeczeństwa polskiego. Współczesna rzeczywistość  społeczna  stawia człowieka wobec chaosu aksjologicznego, pluralizmu kulturowego, wielości wzorów życia, nieprzejrzystości, nieprzewidywalności i rosnącego tempa ludzkiej egzystencji. To zasadnicze cechy  Baumanowskiej płynnej nowoczesności, które stają się udziałem jednostek na różnych etapach życia (jego edukacji, pracy) i przyczyniają się do stawiania człowieka przed szeregiem nowych zadań i skomplikowanych wyzwań, których rozwiązywanie wymaga zdecydowanie innych niż dotychczas schematów działania. W przebiegu ludzkiego życia, na każdym jego etapie pojawiają się zarówno typowe problemy z realizacją zadań rozwojowych i życiowych jednostki, jak i trudne sytuacje nowe, niestandardowe. W jednym, jak i drugim przypadku ludzie poszukują rady, wsparcia, pomocy. Wspomniane trudności i sytuacje bezradności, niesamodzielności dotyczą zarówno dzieci i młodzieży funkcjonującej w systemie edukacyjnym, jak i dorosłych stających wobec wyzwań związanych z pełnieniem szeregu ról społecznych.  Wiążą się z funkcjonowaniem człowieka na różnych płaszczyznach życia społecznego – w rodzinie, w instytucjach edukacyjnych i innych agendach socjalizacyjnych, a przede wszystkim na rynku pracy. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt pojawienia się (czy też ujawnienia) w Polsce podlegającej dynamicznym  transformacjom cywilizacyjnym szeregu enklaw biedy, marazmu społecznego, bezradności osób,  które wymagają ratunku, wsparcia społecznego, pomocy i opieki , w tym również w formie poradnictwa. Sprzyja temu także fakt, że w dominującej kulturze indywidualizmu tradycyjne naturalne grupy wsparcia człowieka (rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne) tracą swoją dotychczasową rolę na rzecz często powierzchownych, krótkotrwałych relacji rzeczywistych czy wirtualnych. Współczesna kultura terapeutyczna dodatkowo sankcjonuje poszukiwanie pomocy wśród specjalistów różnych specjalności, co przestaje w społecznym odbiorze stygmatyzować wspomaganych. To przyczynia się do swoistej jak sądzi wielu pedagogów „eksplozji poradnictwa”, które traci znamiona systemowości i zaczyna się rozwijać w sposób tyleż spontaniczny, co chaotyczny. Boom w zakresie poradnictwa, który rozpoczął się w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX wieku przyczynił się do nieskrępowanego rozwoju tej formy usług społecznych, dość często świadczonych niekompetentnie, niezgodnie ze standardami aktualnej wiedzy naukowej i zasadami etyki zawodu pedagoga.

B) Stopień komplikacji i konkurencyjności codziennego życia wymaga od jednostek także efektywnych działań wymagających wzbudzanie motywacji do sukcesywnej optymalizacji podmiotowych kompetencji niezbędnych do efektywnego rozwiązywania codziennych wyzwań. Stąd możliwość podejmowania działań pomocowych skierowanych na odkrycie i wykorzystanie zasobów jednostki w różnych sferach jej funkcjonowania, które mogą być realizowane np. w ramach coachingu. Odpowiadając na wyzwania ponowoczesnego świata i nieustannie zmieniającej się sytuacji na europejskim rynku pracy (szeroka specjalizacja zawodów), który w dobie europejskiej integracji jawi się jako rynek transnacjonalny zaproponowano blok zajęć wykorzystujących metody coachingowe. Metody, techniki i narzędzia coachingowe zyskują coraz większe znaczenie – aktualnie w Unii Europiejskiej, dwie, największe światowe organizacje zrzeszające coachów (International Coach Federation działająca w 150 krajach oraz European Mentoring and Coauching Council działająca w 20 krajach) pracują nad ustaleniem priorytetowych aspektów metod coachingowych. W odpowiedzi zatem na pojawiające się nowe możliwości świadczenia pomocy i wsparcia postanowiono w proponowanej specjalności wykorzystać wspomniane metody Mogą one uzupełnić i wzbogacić ofertę edukacyjno-wychowawczą, być adresowane do osób pragnących rozwijać swoją inteligencję inter – i intrapsychiczną, optymalizować swoje funkcjonowanie w rolach rodzinnych czy zawodowych. Coaching służący optymalizacji podmiotowych kompetencji w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami w dynamicznie zmieniających się warunkach środowisk życia głównie dzieci i młodzieży, ale także osób dorosłych i starszych wydaje się być najbardziej aktualnym wyzwaniem dla pedagogów troszczących się o tworzenie i zachowanie pomyślnej perspektywy biograficznej, zwłaszcza tych kategorii osób, które doświadczają  problemów z utworzeniem i zachowaniem warunków własnej pomyślnej egzystencji.

Pedagogika powinna odpowiadać na rosnące zapotrzebowanie społeczne zarówno w obrębie działań wspomagających osoby bezradne jak i osoby, które w konkurencyjnej rzeczywistości tracą motywację podmiotowego konstruowania sytuacji i warunków gwarantujących im pomyślną perspektywę biograficzną. Dotyczy to także skuteczniejszego, w sytuacji konkurencyjnej wykorzystywania swoich możliwości i umiejętności. Zatem w ramach kierunku pedagogika uzasadnienie znajduje lokowanie specjalności Poradnictwo i pomoc psychopedagogiczna, przygotowująca profesjonalistów, których zadaniem jest doradzanie, świadczenie pomocy indywidualnej i grupowej, organizowanie środowiska społecznego w sytuacjach stresowych, trudnych, krytycznych w życiu człowieka oraz pomaganie w wykorzystaniu indywidualnego potencjału intelektualnego i wolicjonalnego jednostki i grup społecznych funkcjonujących w dynamicznie zmieniającej się „nieprzejrzystej”  rzeczywistości.

Znaczny wzrost liczby placówek, instytucji rządowych, jak i organizacji pozarządowych, fundacji i inicjatyw obywatelskich w zakresie wpierania i pomagania osobom potrzebującym, znajdującym się na różnych etapach biograficznych w trudnych sytuacjach życiowych oraz inicjatyw służących szeroko pojętej edukacji wiąże się z koniecznością przygotowywania wykwalifikowanej kadry do tego typu działalności. W tym zakresie absolwenci specjalności poradnictwo i pomoc psychopedagogiczna mogliby poszukiwać swojego miejsca na rynku pracy.

Za uruchomieniem omawianej specjalności przemawia dodatkowo fakt, że funkcje pedagogów są przewidziane stosownymi rozporządzeniami w większości placówek  poradniczych, pomocowych, opiekuńczych, profilaktycznych i konsultacyjnych w zakresie rozwiązywania problemów społecznych w kraju, a  dla przykładu w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach pomoc psychologiczno-pedagogiczna rozumiana jest także bardzo szeroko. Obejmuje ona zarówno uczniów (których kategorie wyliczane są w § 2.1[1]), ale także rodziców i nauczycieli (pkt 2 oraz pkt 4), w stosunku do których wspomina się o pomocy w  rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększenia efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń.

Nowe akty prawne regulujące aspekty poradnictwa i świadczenia pomocy psychopedagogicznej,  na przykład:

• w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych
• w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach
• w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych
• w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych
• w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych
• w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych
• w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, wskazują, iż w instytucjach oświatowych i pozaoświatowych poradnictwo i pomoc psychopedagogiczną organizują nauczyciele, wychowawcy i specjaliści, do grona których Ministerstwo zalicza pedagogów